İzmit Belediye Başkanı Fatma Kaplan Hürriyet, Marmara Depremi’nin 25. Yıl dönümünde, Marmara Belediyeler Birliği (MBB) ve İstanbul Planlama Ajansı (İPA) iş birliğinde düzenlenen ’17 Ağustos’un Çeyrek Asır Ardından’ etkinliğine katıldı. Türkiye Belediyeler Birliği ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ile Marmara Belediyeler Birliği ve Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey’in katıldığı programda Başkan Hürriyet, ‘Yerel Yönetimler ve Depremin 25. Yılı’ panelinde konuşmacı olarak yer aldı.

Esra Huri Bulduk moderatörlüğünde düzenlenen panelde Başkan Hürriyet’in yanı sıra Adıyaman Belediye Başkanı Abdurrahman Tutdere, Hatay Defne Belediye Başkanı Halil İbrahim Özgün ve Bilecik Belediye Başkanı Melek Mızrak Subaşı yer aldı.

Panelde ‘Afette Kardeş Belediyecilik’ projesini anlatan Başkan Hürriyet, “Bu dönem ilgili odalarla ve üniversiteyle iş birliği yaparak bilim kurulumuzu oluşturduk. 6 Şubat depreminde yardım eden belediyeler olarak biz de çok zorlandık. Çünkü alanı bilmiyoruz, tanımıyoruz. Bölgede iklim şartları sıkıntılıydı. Yönlendiren yoktu. İş makinaları öylece bekledi. Ama şunu da fark ettik ki belediyeler de depremzede. Tabi ki biz olası bir depremde ne yapacağız diye hazırlık yapıyoruz ama enkaz altında kalabiliriz.

Hiçbir müdürüme, bana ulaşılamayabilir. İşte o noktada o otorite boşluğunu tamamlayacak başka bir belediyenin eş güdüm sağlaması gerekiyor. Ankara Yenimahalle ile Afette Kardeş Belediyecilik uygulamasını başlattık. Diyelim ki İstanbul depremi oldu ve biz hasar aldık. Yenimahalle Belediyesi o anda hemen gelecek ve İzmit Belediyesi yerine geçecek. Toplanma alanları nereleri, iş makinaları nasıl çalışacak, nerede teçhizatımız var, aşevimiz nerede, şantiyeler nerede gibi soruların cevaplarını önceden karşılıklı öğreneceğiz.

Bunun çalışmalarına başladık. Biz Yenimahalle’ye gideceğiz, onlar da buraya gelecekler. Biz belediyeyiz, tüm yapıların planı var. İş yerlerinin ruhsatları var. Dayanıklılıklarını biliyoruz. Deprem gece olursa evde yatak odalarının planlarını biliyoruz. Bizim tüm verilerimiz Yenimahalle’de olacak, onların tüm verileri bizde olacak. Olası bir depremde birbirimizin yerini alacağız.

Biz bir ilçe belediyesiyiz ve diğer kurumları harekete geçirecek gücümüz yok. Geçtiğimiz dönem tek muhalefet belediyesiydik ve mecliste de çoğunluğumuz yoktu. Çok zor bir dönemden geçtik. Depremle ilgili farkındalığı yükseltmek için bir şeyler yapmak adına İBB’nin kapısını çaldık. Sağ olsun Ekrem Başkan ve KİPTAŞ Genel Müdürü Ali Kurt hemen kolları sıvadılar. Birlikte bir sosyal konut projesi hayata geçirdik. KİPTAŞ Çınar Evleri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından İzmit’te hayata geçirilmiş en önemli sosyal konut projesi. Dayanıklılığıyla deprem farkındalığını yükseltiyor.

Bu projeyi yaparken bile çok zorluk yaşadık. Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin de Kent Konutu var. Hadi hep beraber bir şeyler yapalım deneceği yerde ‘İzmit’i İstanbul’a mı bağlasak’ dediler. Buranın Büyükşehir Belediye Başkanı varken siz neden Ekrem Beyi Kocaeli’ye getiriyorsunuz dediler. Biz bunlarla mücadele etmek zorunda kaldık. Bu proje sadece İzmit Belediyesi sosyal konut yapıyor demek değil. Bu çalışmalar hep birlikte deprem farkındalığı yaratmak içindi. Çok zorlandık ama başardık.

Bizler 6 Şubat’ta deprem bölgesine yardım eden belediyeler olarak orada birçok şeyi tecrübe ettik. 99 depremi ne yazık ki ders olmamış. Ne yazık ki kurumlar arası ortak eylem planları gerçekleştiremiyoruz. Birçok belediyenin eylem planlarını gördük ama en nihayetinde olası bir depremde o planların hepsini çöpe atın gitsin. Deprem öncesi birçok çalışma yapabilecek durumdayız ama depremzede olduğumuz takdirde ne yazık ki hiçbir şey yapamıyoruz.

Bu konuda tecrübe aktarımı, iş birliği, birlikte eylem planları ortaya koymak gerekiyor. Fakat kurumlar arasında siyaset üstü bir birliktelik yok. 99’dan sonra da kurulamamıştı, şu anda da yok. İzmit’te yamuk duran sembol bir bina var. Biz 2019’da göreve geldiğimizde İzmit’te hala yıkılmamış ağır hasarlı binalar vardı. 20 yıl boyunca dokunulmamış. Depremde o kadar hızlı kararlar verilmiş ki, resmiyette hasarlı görünmüyor. Fakat binada gözle görülür bir hasar var.

Biz 2019’da göreve gelip hasar raporunu alınca yıktık. Bu bina 20 yıl sora yıkıldı. Bunun gibi bir sürü hasarlı bina vardı. Yıllarca AKP tarafından yönetilen bu kentte ağır hasarlı binalar yıkılmadı. Ve bu binaların içinde insanlar yaşıyordu.

Birçok inşaat mühendisi 6 Şubat sonrası programlarda hep şunu söylediler: hayati önem taşıyan şey hazırlık ve dayanıklılık. Binaların da sınavı depremlerde yıkılıp yıkılmaması. Her bina depremde hasar alabilir. Fakat yıkılmaz ve insan ölümüne neden olmazsa o bina başarılıdır ve sınavını geçmiştir. Ondan sonra ayakta kalıp kalamayacağı yapılan güçlendirilmeye bağlı. Güçlendirme yapılmazsa bir sonraki sınavı geçemez.

99 depreminin üzerinden 25 yıl geçmiş. Kocaeli’de birçok ağır hasarlı bina var. Bu binalar ikinci sınavını geçebilecek mi bilemiyoruz. Bu binalar hala duruyorsa ders alınmamış. 6 Şubat’ta biz hala otorite boşluğundan bahsediyorsak, kenarda iş makinaları yatıyorsa ders almamışızdır.

6 Şubat’ta deprem bölgesine 12 saat içerisinde ulaştık. Yolda bizim gideceğimiz yer kaç kez değişti. Bir kararsızlık, bir plansızlık. Biz Kırıkhan’dan çok fazla imdat çağrısı geldiği için oraya gittik. Kırıkhan’da 8 gün kadar çalıştık. AFAD yetkililerinden biriyle karşılaştık. Bölgeye dair verimiz olup olmadığını sordu. Kaç bina yıkıldı, kaç hasarlı bina var, kaç kişi yaşıyor gibi. AFAD görevlisinin elinde aslında o verini hazır olup o verilere dayalı olarak bizden bilgi alması gerekirken bu verileri bizden istiyordu. Geçmişten hiç ders alınmadığına bir kez de orada şahit olduk.

Olası bir Marmara depremi sadece İstanbul’u etkilerse tüm yardımlar İzmit üzerinden gelecek. Ulaşım ne olacak? Karayolu, tren hattı İzmit’ten geçiyor. Deniz ulaşımı da aynı şekilde. Dolayısıyla bizim Marmara’daki tüm belediyelerle eylem planı çalışmamız gerekiyor. Kocaeli Büyükşehir ve İstanbul Büyükşehir’in ortaklaşmasını çok isterim. Bu konuda çok ciddi bir lojistik üs olabiliriz.

Biz Çınar Kart ile İstanbul kartı birbirine entegre ettik. İstanbul’a gelen İzmitliler Çınar Kart’ını kullanabiliyor. Bunu Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ile entegre etmeye çalıştık ama başaramadık. Olası bir afette küçük ama etkili bir ekonomik fayda sağlanabilirdi. Adıyaman’da hala yaşam alanlarımız var. Elimizi çekmedik. Eğitim alanlarımız, psiko sosyal destek alanlarımız, mor yerleşkemiz var.

6 Şubat depreminde gördük ki çok fazla gebe kadın vardı. Oradaki gönüllü doktorlarımızın da desteğiyle deprem bölgesine sağlık birimleri kurduk. Orada hala hizmet veriyor. Yarın bizim başımıza geldiğinde biz de kendi yetkilerimiz çerçevesinde kendi sistemlerimizi planlamaya çalışıyoruz. Umuyorum ve diliyorum ki daha büyük bir iş birliğiyle çok daha üst ölçekli bir plan yapmak nasip olur. Biz üzerimize düşen ne varsa yapmaya hazırız.